در دوران سالمندی تغذیه خیلی مهم است تا هم سالمندی به تاخیر بیفتد و بیماری ایجاد نشود و هم اینکه در سالمندی نیازهای فیزیولوژیک، فیزیکی و روانی انسان تغییر می کند.
سالمندی که به 65 سال و بالاتر گفته می شود در حال حاضر به سه گروه تقسیم می شود:
پیر جوان یا Young old 65 تا 75 سالگی است.
پیر پیر یا Old old که 75 تا 85 سالگی است.
پیر خیلی پیر یا Oldest old که 85 سال و بالاتر است.
در سالمندی چه اتفاقاتی می افتد؟
- تغییرات فیزیولوژیک، تغییرات هفت گانه
اول اینکه ترکیب بدن به هم خورده و چربی جایگزین عضله می شود. به این حالت سارکوپنی Sarcopenia می گویند. ورزش خصوصا انواع قدرتی می توانند این پروسه را به تاخیر بیندازند. در اثر کاهش نسبت عضله بدن به چربی متابولیسم بدن و نیاز به کالری کاهش می یابد. همچنین توانایی بدن برای مقابله با استرس و جراحی و بیماری کاهش مس یابد.
دوم اینکه تغییرات گوارشی اتفاق می افتد که هضم و جذب را مختل می کند. یکی از این تغییرات اختلال در جذب ویتامین ب 12 و ایجاد کم خونی ناشی از آن است. تقریبا این نوع کم خونی در سی درصد سالمندان بوجود می اید. تغییر دیگر کند شدن حرکت دستگاه گوارش است که باعث یبوست می شود که علاوه بر حرکت کم روده ها عدم فعالیت و نیز کم نوشیدن مایعات در آن تاثیر دارد.
سومین تغییر در استخوانها اتفاق می افتد که کاهش حجم و تراکم استخوان است. این تغییر هر چند از حدود سی الی چهل سالگی شروع می شود ولی به تدریج شدت آن افزایش می یابد و در زنها به علت تغییرات هورمونی بعد از یائسگی شدیدتر است و باعث پوکی استخوان می گردد. پوکی استخوان فرد را مستعد می کند با تروماهای کوچک دچار شکستگی بشوند و حتی در پوکی شدید بدون تروما هم شکستگی استخوان ایجاد می شود. کلسیم و ویتامین دی در این زمینه کمک کننده هستند.
چهارمین تغییر در دهان اتفاق می افتد. بزاق کم می شود و دهان خشک می گردد خیلی شایع بوده و در حدود 70 درصد سالمندان دیده می شود. همچنین حس بویایی و چشایی تغییر می کند و این خصوصا در حس شوری و شیرینی اتفاق می افتد و باعث می شود اشتهای افراد سالمند تحت تاثیر قرار گرفته و کاهش یابد. علاوه بر این معمولا توانایی جویدن در سنین بالا کاهش می یابد.
تغییر بعدی شامل متابولیسم قند و کاهش انسولین است که در همه سالمندان اتفاق می افتد ولی شدت آن متفاوت و اگر شدید باشد به فرم بیماری قند یا دیابت تظاهر می کند.
تغییرات سیستم قلب و عروق که باعث می شود در بعضی افراد فشارخون افزایش یابد و به دنبال آن نیاز بدن به سدیم کاهش یابد و در انواع شدید نباید نمک مصرف نمایند. همچنین مسطح کلسترول خون آفزایش می یابد.
هفتمین تغییر در سیستم ایمنی بدن اتفاق می افتد که ضعیف می شود و این باعث می شود در جنگ با عفونت ها و سرطان ها نتواند کارایی لازم را داشته باشد. ویتامین ها در کمک به بهبود سیستم ایمنی نقش دارند که به آن اشاره خواهیم کرد.
در قسمت دوم به تغییرات روانی و روش های ارزیابی و در قسمت سوم به روشهای پیشگیری و درمان خواهیم پرداخت.
