قسمت دوم
تغییرات روانی در سالمندی، تغییرات چهارگانه
در سالمندی تغییرات روانی و اجتماعی می توانند روی اشتها اثر گذاشته و باعث لاغر شدن و تحلیل عضلات بدن و کمبود مواد ضروری گردد:
تغییر اول افسردگی است که در حدود 15 درصد سالمندان وجود دارد و شیوع آن در خانه های سالمندان شبانه روزی بیشتر هست. شایعترین علت لاغری در سالمندان همین افسردگی است و باید به آن دقت شود.
تغییر دوم دمانس و آلزایمر است که معمولا بعد از 85 سالگی بوجود می آید و سالمند با تغییرات هوش و حافظه دچار تغییر در اشتها هم شده و لاغر می شود.
تغییر سوم کاهش ارتباطات اجتماعی است. کاهش درآمد، از دست دادن همسر یا دوستان، ناتوانی و نیاز به کمک داشتن، عدم توانایی در درست کردن غذا، بیماری گاه بگاه همه باعث می شوند فرد سالمند اشتهای درست و حسابی نداشته و دچار بی اشتهایی و کمبود پروتئین و انواع ویتامین ها و ریزمغذی ها بشود.
تغییر آخر که ما شیوع آن را در ایران نمی دانیم مصرف بیش از حد الکل است که در کشور های غربی در حدود یک سوم سالمندان به آن مبتلا هستند و باعث عوارض تغذیه ای و حتی مرگ می شود.
میزان نیاز به کالری، پروتیین، کربوهیدرات، چربی و ویتامین ها:
با سالمندی میزان نیاز به کالری کم می شود، میزان نیاز به پروتئین تغییر نمی کند، میزان نیاز به چربی خصوصا برای پیشگیری از بیماری های قلب و عروق کم می شود و نیاز به کربوهیدرات ها بسته به اینکه دیابت داشته باشند یا خیر متغیر است.
پس به طور خلاصه در سالمندی پروتیئن به اندازه کافی بخورید.
میزان نیاز روزانه حدود یک گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن است. به عنوان مثال یک سالمند هفتاد کیلویی باید حدود شصت تا هفتاد گرم پروتئین در روز بخورد. صد گرم گوشت گوسفند یا گاو حدود 25 گرم پروتئین دارد. میزان پروتئین گوشت مرغ نصف این مقدار است. یک لیوان شیر10 گرم و یک تخم مرغ هفت گرم پروتئین دارد. سی گرم بادام یا پسته(حدود ده عدد از هر کدام) هم همین حدود پروتئین دارد.
جالب است بدانید صد گرم سویا 36 گرم پروتئین دارد و صد گرم حبوبات پخته شده 24 تا 30 گرم پروتئین دارد.
افراد سالمند به مکمل ها شامل ویتامین سی، ویتامین ای، ویتامین های ب و ویتامین دی، کلسیم و روی احتیاج دارند.
Vitamin C, Vitamin E, Vitamin B(2,6,12), Vitamin D, Calcium and Zinc
در سالمندی نیاز به ویتامین آ کاهش می یابد.
چگونه سالمند را از نظر وضعیت تغذیه بررسی کنیم:
اندازه گیری وزن و قد و بی ام آی BMI مهم است.
همچنین از وضعیت تغذیه و نوع و مقدار غذاهایی که می خورد سوال می کنیم.
آزمایش میزان هموگلوبین، پروتئین و قند و چربی خون و نیز فاکتورهای انعقادی مهم هستند. همچنین سطح سرمی ویتامین دی یا کلسیم را می توان اندازه گیری کرد. اندازه گیری سدیم و نیز اوره خون برای بررسی وضعیت هیدراتاسیون(نوشیدن مایعات کافی) لازم است.
اگر سالمندی بیش از 2 درصد وزن خود را در طی یک هفته یا 5 در صد وزن خود را در یک ماه یا ده درصد وزن خود را در شش ماه از دست بدهد باید بررسی شود که علت چی بوده است.
مثلا اگر فردی هفتاد کیلو بوده و در طی یک هفته یک کیلو و نیم بدون اینکه رژیمی گرفته باشد لاغر شود زنگ خطر است و باید بررسی شود. این میزان در یک ماه برای این فرد سه کیلو و نیم و در شش ماه هفت کیلو یا بیشتر است.
در قسمت آخر این مبحث به عوارض سوتغذیه و نیز سایر مواردی که به آن منجر می شوند خواهیم پرداخت.
